Podatek od umowy pożyczki w rodzinie i zwolnienie z podatku w 2025

Wiele osób żyje w przekonaniu, że pożyczki między członkami rodziny to sprawa prywatna, wolna od opłat skarbowych. Czy jednak wiesz, że pożyczka od rodziny może skutkować koniecznością zapłaty podatku? Nieznajomość prawa nie zwalnia z jego przestrzegania, dlatego warto sprawdzić, czy musisz zapłacić podatek. Dowiedz się, kiedy taka sytuacja może mieć miejsce oraz kiedy obowiązuje zwolnienie z podatku.

Pożyczka a podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)

Co do zasady pożyczka pieniężna (lub pożyczka rzeczy oznaczonych co do gatunku) jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych należy w tym przypadku zapłacić podatek w terminie 14 dni od daty powstania obowiązku podatkowego (czyli zawarcia umowy pożyczki). W tym samym terminie należy też złożyć deklarację PCC-3. Stawka podatku PCC wynosi 0,5% od kwoty pożyczonych pieniędzy.

Podatek PCC a pożyczka w rodzinie

Z podatku PCC są zwolnione pożyczki między członkami najbliższej rodziny. Trzeba jednak spełnić pewne warunki. Zasady dotyczące zwolnienia zmieniają się co pewien czas, ale w 2025 r. będą takie same jak w 2024 r.

Jeśli wysokość pożyczki przekracza kwotę wolną (36 120 zł), ze zwolnienia z podatku PCC można skorzystać tylko pod warunkiem:

  • złożenia deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy pożyczki, chyba że umowa została zawarta w formie aktu notarialnego,
  • udokumentowania otrzymania pieniędzy przez biorącego pożyczkę (np. dowodem przekazania pieniędzy na jego rachunek bankowy).

Kwotę wolną określa Ustawa o podatku od spadków i darowizn. Ten sam akt prawny określa również to, kto dokładnie może skorzystać ze zwolnienia.

Kto może skorzystać ze zwolnienia z podatku PCC w 2025 r.?

Ze zwolnienia można skorzystać tylko w przypadku otrzymania pożyczki od jednego z członków najbliższej rodziny. Chodzi tu o:

  • żonę, męża,
  • zstępnych, np. córkę, syna, wnuczkę, wnuka (także przysposobionych),
  • wstępnego, np. matkę, ojca, babcię, dziadka (także przysposabiających),
  • pasierbicę, pasierba,
  • siostrę, brata,
  • macochę, ojczyma.

Oznacza to, że ze zwolnienia od spadków i darowizn można skorzystać w przypadku pożyczki np. od brata czy rodziców, ale nie w przypadku pożyczki od ciotki czy szwagra.

Bezwarunkowe zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku pożyczek od rodziny

Istnieje również sytuacja, w której pożyczka od najbliższej rodziny (między osobami wymienionymi wyżej, a także teściami i zięciem lub synową) jest bezwarunkowo zwolniona z PCC. Podatku nie trzeba płacić, gdy pożyczka opiewa na kwotę niższą niż 36 120 zł. Tej wartości nie może też przekroczyć łączna kwota pożyczek otrzymanych od tej samej osoby w danym roku, a także w ciągu poprzednich 5 lat. W takim przypadku nie trzeba składać deklaracji PCC-3 ani dokumentować przekazania pieniędzy. Tym samym pożyczka w kwocie do 36 120 zł między najbliższymi członami rodziny może być zrealizowana także w gotówce.

Pożyczka od rodziny a podatek dochodowy

Pożyczając pieniądze od rodziny, nie trzeba też płacić podatku dochodowego. Kwota pożyczki nie stanowi bowiem przychodu. Dotycz to także innych pożyczek i kredytów. W tym przypadku nie jest wymagane również składanie żadnych deklaracji.

Czy musisz zapłacić podatek w przypadku pożyczki od rodziny?

Podsumowując, przy pożyczaniu pieniędzy od najbliższej rodziny możesz skorzystać ze zwolnienia z podatku PCC. Należy się jednak upewnić, że wszystkie warunki niezbędne do uzyskania tego zwolnienia zostały spełnione. W przeciwnym razie narażasz się na sankcje! W razie braku zgłoszenia pożyczki od rodziny fiskus może nałożyć karę za niedopełnienie obowiązków, a także naliczyć podatek od pożyczki w rodzinie według stawki sankcyjnej, która wynosi aż 20%.

Pamiętaj, że bezwarunkowo z podatku PCC są zwolnione tylko pożyczki od rodziny do kwoty 36 120 zł (w ciągu 5 lat poprzedzających rok, w którym otrzymano pożyczkę. Jeśli zatem otrzymasz od członka rodziny np. 20 000 zł pożyczki, nie musisz nic robić. Jeśli jednak po 3 latach ten sam członek rodziny znowu pożyczy Ci 20 000 zł, przekroczysz ustawowy limit i konieczne będzie udokumentowanie otrzymania środków oraz złożenie deklaracji PCC-3 w urzędzie skarbowym.

Zobacz też

Jak nadpłacić kredyt gotówkowy i ile możemy na tym zyskać?

30 kwietnia, 2025

Większość osób wie, że da się nadpłacać kredyt gotówkowy lub kredyt hipoteczny. Takie rozwiązanie przynosi wiele korzyści. Z jednej strony pozwala skrócić okres kredytowania, a z drugiej obniża całkowity koszt kredytu naliczony przez bank. Dowiedz się, czy nadpłata będzie dla Ciebie opłacalna. Czym jest nadpłata kredytu? Prawo daje Ci możliwość wcześniejszej spłaty kredytu. Niezależnie od […]

Czytaj dalej...

Wypowiedzenie umowy pożyczki – jak bezboleśnie zrezygnować z zaciągniętej pożyczki?

25 marca, 2025

Podpisanie umowy pożyczki jest warunkiem, aby otrzymać pieniądze. Jest to wiążący dokument, który zobowiązuje nas do terminowej spłaty według opisanych zasad. Jakie jednak zapisy powinna zawierać umowa i jakie są nasze prawa?

Czytaj dalej...

Ryzyko kredytowe – jak sprawdzić czy jesteś dla banku klientem wysokiego ryzyka?

24 marca, 2025

Klienci, u których poziom ryzyka niespłacenia zobowiązania jest wysoki, mogą napotkać trudności z uzyskaniem finansowania. Kwestie takie jak zła historia kredytowa oraz niskie zarobki często sprawiają, że banki niechętnie udzielają im kredytów. Masz podejrzenia, że należysz do grupy osób o niekorzystnym profilu ryzyka? Co zrobić w takiej sytuacji? I skąd wziąć pieniądze? Przeczytasz o tym […]

Czytaj dalej...