Kim jest wierzyciel? Prawa i obowiązki wierzyciela
1 października, 2024
Nie wiesz, kim jest wierzyciel? Czym się różni od dłużnika? Jakie ma prawa? Dowiedz się więcej na temat tego, kto to jest wierzyciel i kto może nim zostać. Wiedza ta pomoże Ci w trakcie zawierania umów o pożyczkę, kredyt, a nawet wykonywania różnych usług.
Kim jest wierzyciel?
Wierzyciel, jak sama nazwa wskazuje, powierza drugiej osobie swój majątek. Chociaż polskie prawo nie definiuje, kto to jest wierzyciel, można wyciągnąć odpowiednie wnioski z kodeksu cywilnego. Czytamy w nim, że wierzyciel ma prawo do tego, aby żądać od dłużnika oddania jego należności. Takie prawo nazywa się wierzytelnością.
Jak to się przekłada na praktykę? Wyobraź sobie, że pożyczasz znajomemu pieniądze na pilną potrzebę. Stajesz się wtedy wierzycielem. Z kolei Twój znajomy jest dłużnikiem, a pożyczone pieniądze są jego długiem, jaki ma wobec Ciebie.
Jakie prawa ma wierzyciel?
Głównym prawem, jakie ma wierzyciel, jest odzyskanie swojej własności. To oczywiste, że chcesz dostać to, co komuś pożyczyłeś. Tym samym wierzyciel może żądać płatności od podmiotu, który zaciągnął u niego zobowiązanie – szczególnie jeśli termin płatności lub zwrotu przedmiotu minął. Możesz wysłać dłużnikowi wezwanie do zapłaty świadczenia, a gdy to nie przynosi skutku, rozpocząć windykację. Za zwłokę w spłacie możesz natomiast naliczać odsetki.
Windykacja dąży w pierwszej kolejności do polubownej spłaty. W tym celu można skorzystać z usług firmy windykacyjnej. To ona skontaktuje się z dłużnikiem, aby znaleźć sposób na odzyskanie należności. Kiedy dłużnik nie chce współpracować z windykatorem, wierzyciel może zdecydować się na skierowanie sprawy na drogę sądową. Skutkiem postępowania może być egzekucja komornicza. Gdy sąd o niej zdecyduje, komornik zajmuje majątek dłużnika, aby pokryć dług, jaki zalega wierzycielowi.
Obowiązki wierzyciela
Wierzyciela dotyczą też pewne obowiązki i ograniczenia. Przede wszystkim, jeśli zdecyduje się wszcząć postępowanie egzekucyjne, musi wskazać do tego odpowiednią podstawę. Ponadto nie może:
- żądać świadczenia w zakresie wyższym od tego, jaki mu się należy (może jednak żądać odsetek zgodnie z umową pożyczki i przepisami prawa);
- wymuszać udzielenia informacji o sytuacji majątkowej dłużnika (np. od jego rodziny);
- wejść do domu dłużnika bez jego zgody.
Te zasady pomagają chronić dłużników przed nadużyciami.
Wierzyciel – nie tylko pieniądze. Kto może być wierzycielem?
Wiesz już, kto to jest wierzyciel. Kto jednak może nim zostać? Termin ten najczęściej kojarzy się z bankami, ale wierzycielem może być zarówno firma czy instytucja, jak i osoba fizyczna. Spełnienia swoich roszczeń może domagać się każdy, kto zawarł umowę na pożyczenie, sprzedaż czy odstąpienie czegoś na dany czas. I chodzi tu nie tylko o pożyczki finansowe!
Rodzaje wierzycieli
Wierzyciel i dłużnik są połączeni umową, która określa m.in. rodzaj świadczenia, jakie dłużnik zobowiązuje się spełnić wobec wierzyciela. Owe świadczenia mogą być różne, dlatego wyróżnia się kilka typów wierzycieli. Są to:
- wierzyciel osobisty – któremu przysługuje prawo żądania uregulowania zobowiązania z majątku osobistego dłużnika (np. jego dochodów czy pieniędzy zgromadzonych na koncie);
- wierzyciel rzeczowy – któremu przysługuje prawo do rzeczy będącej przedmiotem zabezpieczenia wierzytelności (np. samochodu, maszyny);
- wierzyciel hipoteczny – któremu przysługuje prawo do dochodzenia swojej wierzytelności z hipoteki ustanowionej na nieruchomości (najczęściej takim wierzycielem jest bank udzielający kredytu hipotecznego);
- wierzyciel alimentacyjny – któremu przysługują alimenty.
Niezależnie od typu wierzyciela, ma on takie same prawa. Warto jednak wiedzieć, że długi alimentacyjne zawsze mają pierwszeństwo i są niezbywalne.
Jeśli planujesz kiedykolwiek pożyczać coś komuś lub od kogoś, warto wiedzieć, kim jest wierzyciel. Być może ułatwi Ci to poruszanie się po świecie finansów. Pamiętaj, że w sprawach między wierzycielem a dłużnikiem najważniejszy jest otwarty dialog – pomoże to znaleźć rozwiązanie korzystne dla obu stron.