Ryzyko stopy procentowej — czym jest i jakie są prognozy na lata 2026-2027?

10 czerwca, 2025

Zaciągając kredyt ze zmiennym oprocentowaniem, musisz liczyć się z tym, że wysokość twoich rat będzie zależna od wahania stóp procentowych. W ostatnich latach ich poziom znacząco się zmienił. Dowiedz się, w jaki sposób poziom stóp procentowych wpływa na twoje raty. Sprawdź także prognozy na lata 2026-2027. 

Czym jest ryzyko stopy procentowej?

Zastanawiasz się, czym jest ryzyko stopy procentowej? Jest ono związane ze zmniejszeniem lub zwiększeniem jej wysokości.  Kiedy stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego idą do góry lub w dół, wraz z nimi zmienia się oprocentowanie, a tym samym wysokość raty.

Co ważne, dotyczy to tylko kredytów ze zmiennym oprocentowaniem. W ich przypadku wysokość raty w okresie kredytowania nie jest bowiem stała i zależy od wysokości stóp procentowych. Wahania tego wskaźnika są szczególnie odczuwalne przez kredytobiorców spłacających długoterminowe zobowiązania zaciągnięte na wysokie kwoty, przede wszystkim kredyty hipoteczne. 

W jaki sposób ustalana jest wysokość stopy procentowej?

Stopy procentowe w Polsce są ustalane przez Radę Polityki Pieniężnej (RPP) – organ decyzyjny Narodowego Banku Polskiego. Reguluje ona poziom m.in. stopy:

• lombardowej,
• depozytowej,
• referencyjnej. 

O kosztach kredytów decyduje ostatni wskaźnik. Jeśli decyzją Rady Polityki Pieniężnej poziom stopy referencyjnej wzrasta lub maleje, przekłada się to na wysokość rat. Ten wskaźnik jest silnie powiązany z inflacją i wszelkie jego wahania mają na celu utrzymać ją na odpowiednim poziomie.

Banki centralne mają tzw. cel inflacyjny. Podejmują odpowiednie działania, które mają nie dopuścić do jego przekroczenia. Od 2003 r. w Polsce cel ten wynosi 2,5% z dopuszczalnym odchyleniem o jeden punkt procentowy. Jeśli poziom inflacji wzrasta, co powoduje także podwyżkę cen, Rada Polityki Pieniężnej wydaje decyzję o podniesienie stóp procentowych. Powoduje to stopniowe zahamowanie rozwoju gospodarczego. Wzrost ceny pieniądza powoduje, że banki komercyjne udzielają wyżej oprocentowanych kredytów. Gdy inflacja wraca do akceptowalnego poziomu, RPP obniża poziom stóp. Spadają koszty kredytów, a rozwój gospodarczy przyspiesza, dzięki nowym inwestycjom oraz wzrostowi konsumpcji.

Zmiany poziomu stóp procentowych w ostatnich latach

Przed 2020 r. stopa procentowa Narodowego Banku Polskiego wynosiła 1,50%. Wraz z początkiem pandemii oraz wprowadzaniem obostrzeń, NBP podjęło decyzję o tym, aby stopy zostały zmniejszone. W 2020 i 2021 były one na rekordowo niskim poziomie – 0,10.  W październiku 2021 r. zaczęto podnosić stopy procentowe w związku z rosnącą inflacją (z 0,10 do 0,50%). 

Najwyższy poziom  w ostatnich latach obowiązywał od września 2022 r. do sierpnia 2023 r. i wynosił on 6,75%. Od tego czasu stopniowo maleje. Od października 2023 r. do kwietnia 2025 r.stopy procentowe były na poziomie 5,75%, a w maju 2025 r. Rada Polityki Pieniężnej obniżyła główną stopę referencyjną NBP do 5,25%. Taki krok nie jest jednak zaskoczeniem, gdyż analitycy przewidywali ich spadek.

Prognozy poziomu stóp procentowych w latach 2026-2027

A jak sytuacja związana z poziomem stóp procentowych będzie rozwijała się w najbliższych latach? To pytanie z pewnością zadaje sobie wielu kredytobiorców spłacających zobowiązania ze zmiennym oprocentowaniem. Dobrą wiadomością jest to, że wszelkie modele przewidują dalszy spadek poziomu stóp, a więc także kosztów kredytów. Według analityków Santander Bank Polska zostaną one obniżone jeszcze dwa razy do końca 2025 r. i osiągną poziom 4,75%. W 2026 r. mają spaść do 3,75%. Z kolei eksperci BNP Paribas uważają, że obniżki będą jeszcze większe – pod koniec 2025 r. będą w przedziale 4 – 4,5%, a w 2026 r. spadną do 3,5%.

W pierwszej połowie 2027 r. stopa referencyjna NBP wg prognoz analityków utrzyma się w okolicach 3,5%, a pod koniec 2027 r. osiągnie poziom 3,0%. Zmiany te są bowiem związane z przewidywanym spadkiem inflacji. Cel inflacyjny 2,5% ma bowiem zostać osiągnięty dopiero w 2027 r. 

Zanim zdecydujesz się na zaciągnięcie kredytu ze zmiennym oprocentowaniem, dobrze przemyśl swoją decyzję. Kwestia zarządzania ryzykiem stopy procentowej jest niezwykle ważna i pozwala uniknąć poważnych problemów finansowych. Zastanów się, czy w razie jej podwyższenia, będziesz w stanie spłacać raty zgodnie z harmonogramem. Mimo że modele wskazują, iż w najbliższym czasie poziom stóp procentowych będzie systematycznie spadał, to rynek ekonomiczny dość często bywa nieprzewidywalny. Wiąże się to bowiem z wpływem różnych wydarzeń na świecie na sytuację gospodarczą w kraju.  

Zmienne oprocentowanie stało się niezwykle istotne w ostatnich miesiącach. Wiążę się z tym jednak jeszcze jeden aspekt – ryzyko stopy procentowej. Czy wiesz, co to jest i jakie może mieć wpływ na wysokość Twoich comiesięcznych rat? Dowiedz się, czy Tobie również zagraża.

Czym jest ryzyko stopy procentowej?

Chociaż słowo „ryzyko” kojarzy się najczęściej z czymś negatywnym, może mieć również pozytywny aspekt. Jest tak w przypadku ryzyka stopy procentowej, które jest ryzykiem spekulatywnym. Nie wiadomo zatem, jaki będzie miało wpływ na kredyty oraz jak bardzo dotknie naszych finansów.

Czym ono jest tak naprawdę? Ostatnimi czasy coraz częściej jest to poruszany temat. Niektórzy nerwowo spoglądają na newsy ze świata finansów oraz na raty swoich kredytów. Ryzyko stopy procentowej jest bowiem związane ze zmianą wysokości oprocentowania kredytów wskutek zmiany stóp procentowych. Mówiąc prosto, kiedy stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego idą do góry lub do dołu, zmienia się wraz z nimi oprocentowanie, a tym samym raty.

Co ważne, dotyczy to tylko tych kredytów ze zmiennym oprocentowaniem. Są one właśnie zależne od wysokości stóp procentowych, kiedy wysokość rat nie jest stała w okresie kredytowania. Niestety, obecnie prawie wszystkie kredyty hipoteczne są zawierane ze zmiennym oprocentowaniem. Jak to się stało i dlaczego jest to taki problem?

Na czym polega ryzyko stopy procentowe?

Jeszcze dwa lata temu, kiedy świat nie słyszał o nowym wirusie, stopa procentowa Narodowego Banku Polskiego wynosiła 1,50. Wraz z początkiem pandemii oraz wprowadzaniem obostrzeń, NBP podjęło decyzję o tym, aby stopy zostały zmniejszone. W 2020 i 2021 były one na rekordowo niskim poziomie – 0,10.

Czas obniżania stóp procentowych sprzyja zawieraniu kredyt oraz pożyczek. Odsetki wtedy są na niższym poziomie. Z kolei kredyty hipoteczne ze zmiennym oprocentowaniem miały dużą przewagę przez niskie raty. Liczby nie kłamią. Przez pierwsze 6 miesięcy 2021 roku banki udzieliły o 23% więcej kredytów hipotecznych niż w 2019 roku.

Chociaż dzisiaj zmienne oprocentowanie jest bardzo kuszące, nikt nie wie, ile będzie ono wynosiło za kilka miesięcy. Pewne jest bowiem, że niedługo Narodowy Bank Polski zdecyduje się na to, aby podnieść stopy procentowe. Ryzyko zwiększenia się rat jest całkiem poważne. Jeśli nie ma się zabezpieczenia w postaci poduszki finansowej, może być ciężko, aby spłacać wyższe raty.

Ryzyko stopy procentowej a pożyczka

Najczęściej o ryzyku stopy procentowej mówi się w kontekście kredytów hipotecznych. To właśnie one mogą być zawierane ze zmiennym oprocentowaniem. Decydując się na pożyczkę, oprocentowanie jest stałe. Znasz zatem od razu wysokość rat przed podpisaniem umowy. Jeśli zatem nie potrzebujesz pieniędzy na zakup mieszkania, a chcesz je przeznaczyć na inny, mniejszy cel, pożyczka jest jak najbardziej dla Ciebie.

Ryzyko stopy procentowej jest coraz bardziej odczuwalne. Dlatego wybierając kredyt hipoteczny ze zmiennym oprocentowaniem, dokładnie zastanów się, czy będziesz mógł go spłacać, jeśli stopy procentowe zostaną podwyższone.