Jak działa lokata bankowa? Podstawowe informacje i przykłady

5 grudnia, 2024

Kto oszczędza, ten ma. Jeśli zastanawiasz się, w co zainwestować oszczędności, aby rosły i dla Ciebie pracowały, to lokata bankowa może okazać się dobrym pomysłem. Dzięki temu artykułowi poznasz podstawowe informacje na temat lokat oraz dowiesz sie, jak działają w praktyce.

Czym jest lokata bankowa?

Lokata bankowa to forma konta oszczędnościowego, na którym klient zdeponuje swoje oszczędności na określony czas, otrzymując w zamian odsetki. Jej mechanizm jest prosty: podpisując umowę z bankiem, „zamrażasz” swoje środki na określony w umowie czas trwania lokaty, a bank nalicza odsetki zgodnie z ustalonym oprocentowaniem. Po zakończeniu okresu lokaty odbierasz swój kapitał wraz z wypracowanymi odsetkami.

Przykład: Jeśli zdeponujesz 10 000 zł na lokacie terminowej z oprocentowaniem 4% w skali roku, to po 12 miesiącach, w zależności od kapitalizacji odsetek, możesz liczyć na około 400 zł brutto zysku.

Rodzaje lokat bankowych

Ulokowanie swoich pieniędzy w banku to poważna decyzja. Wybór lokaty powinien być zawsze dostosowany do Twoich indywidualnych preferencji, możliwości oraz tego, co i w jakim okresie zamierasz osiągnąć. W tym kontekście warto zapoznać się z podstawowymi rodzajami lokat bankowych:

• Lokata terminowa: najpopularniejsza i dostępna na różne okresy, np. 3, 6, 12 miesięcy. Po zakończeniu lokaty możesz wypłacić środki wraz z odsetkami lub zdecydować o automatycznym odnowieniu.
• Lokata strukturyzowana: łącząca tradycyjną lokatę z inwestycją, gdzie część środków jest gwarantowana, ale zysk zależy od wyników inwestycyjnych.
• Lokata rentierska: przeznaczona dla osób chcących regularnie wypłacać wypracowane odsetki, np. co miesiąc; idealna, jeśli szukasz stałego dochodu.
• Lokata progresywna: charakteryzuje się rosnącym oprocentowaniem w trakcie trwania lokaty; opcja elastyczna, często pozwalająca na wcześniejszą wypłatę kapitału bez utraty odsetek.

Jak działa lokata bankowa? Oprocentowanie, kapitalizacja odsetek i procent składany

Dwoma najistotniejszymi parametrami lokaty bankowej są oprocentowanie lokaty oraz kapitalizacja odsetek. W pierwszym przypadku wyróżniamy:

• oprocentowanie stałe, niezależne od sytuacji na rynku finansowym;
• oprocentowanie zmienne, uzależnione od stóp procentowych, co oznacza, że Twój zysk może rosnąć lub spadać w czasie.

Kapitalizacja odsetek to moment, w którym naliczone odsetki są dodawane do kapitału, co pozwala na ich dalsze oprocentowanie. Wysoka częstotliwość kapitalizacji (np. miesięczna lub kwartalna) zwiększa całkowity zysk z lokaty dzięki efektowi procentu składanego. 

Procent składany a zysk z lokaty

Im dłużej Twoje pieniądze „leżą” na lokacie, tym większy zysk wypracowują. Odpowiedzialny jest za to procent składany, czyli mechanizm, w którym odsetki naliczane są nie tylko od początkowego kapitału, ale także od wcześniej wypracowanych odsetek. Efekt procentu składanego jest tym większy, im częściej odbywa się kapitalizacja odsetek.

Wyjaśnijmy to na przykładzie. Załóżmy, że ulokujesz 10 000 zł na lokacie z oprocentowaniem 4% rocznie. 

• Jeśli kapitalizacja odsetek odbywa się raz w roku, Twój zysk wyniesie 400 zł.
• Jeśli kapitalizacja jest kwartalna, zysk po roku wyniesie ~407 zł, ponieważ odsetki będą naliczane częściej.

Procent składany działa na korzyść oszczędzającego, szczególnie w dłuższej perspektywie czasu. Jeśli więć zależy Ci na maksymalizacji zysków, wybieraj lokaty z częstą kapitalizacją.

Korzyści i ryzyka związane z lokatami

Zamrożenie pieniędzy na lokacie bankowej gwarantuje Ci zysk oraz brak ryzyka utraty kapitału (nie możesz odebrać mniej, niż ulokowałeś). Depozyty do 100 000 euro są chronione w ramach Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG). Pamiętaj jednak, że ulokowanych oszczędności nie możesz podjąć w okresie trwania lokaty, a zjawiska takie jak inflacja mogą zredukować realną wartość wypracowanych odsetek. Musisz też od nich zapłacić 19% podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki).

Przykład: Pan Tomasz ulokował 20 000 zł na lokacie terminowej na 12 miesięcy z oprocentowaniem 5% w skali roku. Kapitalizacja odsetek następuje jednorazowo – na koniec okresu. Wypracowane odsetki brutto wynoszą 1000 zł (20 000 zł × 5%), a podatek Belki 190 zł (1000 zł × 19%). Po zakończeniu lokaty Pan Tomasz otrzymuje zatem 20 810 zł (zysk netto = 810 zł).

Podsumowanie

Lokata bankowa to bezpieczna i prosta forma oszczędzania pieniędzy pozwalająca na gwarantowany zysk. Wybierając lokatę, sprawdź jej rodzaj, oprocentowanie oraz zasady kapitalizacji odsetek. Pamiętaj, że powierzonych bankowi pieniędzy nie będziesz mógł podjąć w okresie trwania lokaty, a od wypracowanych odsetek zapłacisz 19% podatku. Miej też na uwadze, że im dłużej Twoje oszczędności „leżą” na lokacie, tym większy zysk dają zysk.