Odsetki – co to jest? Rodzaje odsetek i metody obliczania
30 maja, 2021
Odsetki to nieodłączna część każdej oferty bankowej lub pożyczkowej. Spotkamy się z nimi, nawet kupując sprzęt na raty. Czym jednak taka naprawdę są oraz jakie rodzaje wyróżniamy? Sprawdź, co to są odsetki i na jakiej podstawie są wyliczane.
Co to są odsetki? Definicja
Jako osoby korzystające z usług bankowych, jak i pozabankowych powinniśmy wiedzieć, co to są odsetki. Definicja pomoże nam zrozumieć, dlaczego koszt kredytu albo pożyczki jest na takim, a nie innym poziomie. Co więcej, taka wiedza sprawi, że będziemy nie tylko świadomymi konsumentami. Dzięki niej sprawdzimy także, czy umowa, którą podpisujemy, jest zgodna z obowiązującym prawem i nie zaszkodzi naszym finansom. Czy zatem są odsetki?
Według definicji odsetek jest to nic innego jako koszt, który musimy ponieść za korzystanie z cudzego kapitału. Ich wysokość jest obliczana na podstawie stóp procentowych i zależy od wielkości kapitału oraz długości zobowiązania. Mówiąc prościej, co to są odsetki, może określić je jako zapłata, za możliwość skorzystania z pieniędzy instytucji. Co ważne, my również możemy na nich zarobić. W jaki sposób?
Myśląc o tym, co to są odsetki, do głowy przychodzą nam najczęściej pożyczki lub kredyty. Nie zapominajmy jednak o innych produktach finansowych, gdzie je odnajdziemy. Są to na przykład lokaty, a więc konta, na których odkładamy pieniądze, które z czasem procentują. W tym przypadku to nie my, ale bank ponosi odsetki, które są dla nas zyskiem.
Rodzaje odsetek
Odsetki odsetkom nierówne. Dlatego warto poznać ich rodzaje, aby nie zgubić, czytając umowy o pożyczkę lub kredyt. Jakie ich rodzaje wyróżniamy?
Według zapisów w polskim prawie wyróżniamy:
- odsetki ustawowe – ich wysokość stanowi suma stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego;
- maksymalne odsetki ustawowe – nie mogą one przekroczyć dwukrotności odsetek ustawowych;
- odsetki ustawowe za opóźnienie – stanowią połowę sumy referencyjne Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktu procentowego;
- maksymalne odsetki ustawowe za opóźnienie – ich maksymalna wysokość wynosi dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie.
Aktualne odsetki ustawowe przedstawia co roku Minister Sprawiedliwości. Ich wysokość zależy między innymi od stóp referencyjnych oraz określonego wysokości punktu procentowego.
Wysokość odsetek ustawowych od marca 2020 roku pozostaje na wyjątkowo niskim poziomie. Z uwagi na utrzymującą się pandemię koronawirusa, stopy referencyjne wynoszą zaledwie 0,10%. Z tego powodu pożyczki oraz kredytu są przystępniejsze dla konsumenta. Z drugiej jednak strony cierpią na tym lokaty, gdzie zysk jest również wyliczany przez odsetki ustawowe.
Metody obliczania odsetek
Wiemy już, co to są odsetki. Definicja oraz przedstawione różnice powinny ułatwić nam zapoznanie się z umową bądź ofertą banku. Jakie są jednak metody obliczania odsetek, z jakimi możemy się spotkać w polskich instytucjach finansowych?
Wyróżniamy trzy podstawowe metody obliczania odsetek
- składane – o nic innego jak ich doliczanie do pożyczonej kwoty po okresie oprocentowania. Następnie od powiększonej sumy zaczyna się obliczać odsetki na kolejny okres;
- proste – są liczone po upływie terminu, na jaki został udzielony kredyt i są liczone od postawy pożyczonego kapitału;
- dyskonto – to inaczej odsetki, które są potrącane z góry przez cały okres kredytowania.
Odsetki płacone w terminie nie powodują problemów osobom, które zdecydowały się na kredyt lub pożyczkę. Jeśli jednak nasza sytuacja nie pozwala nam ich oddać na czas, warto czym prędzej porozumieć się z wierzycielem. Kiedy wiemy już, co to są odsetki i co wpływa na ich wysokość, będzie nam łatwiej podjąć decyzję o nowym kredycie lub pożyczce.