Umowa ustna pożyczki – kiedy jest ważna? Co trzeba wiedzieć?

28 lipca, 2025

Ustna umowa pożyczki jest zawierana w wielu sytuacjach np. między członkami rodziny, przyjaciółmi czy znajomymi. Nie zawsze jednak zachowuje ona ważność i odpowiednio zabezpiecza interesy stron. Kiedy udzielenie pożyczki w takiej formie jest ważne, a kiedy nie? Co warto wiedzieć w tej kwestii? Odpowiadamy! 

Na czym polega umowa ustna pożyczki?

Umowa ustna pożyczki to taki rodzaj umowy, w którym jedna strona (pożyczkodawca) przekazuje drugiej stronie (pożyczkobiorcy) określoną sumę pieniędzy. Natomiast pożyczkobiorca zobowiązuje się do jej zwrotu. Co istotne, wszystko odbywa się w oparciu o ustalenia drogą ustną, bez sporządzania formalnej umowy pisemnej dotyczącej zawarcia umowy pożyczki.

Oznacza to, że zaciągając pożyczkę w ten sposób, nie podpisujesz żadnych dokumentów. Zamiast tego strony opierają się na wzajemnych oświadczeniach, które padają podczas rozmowy. Dotyczy to zwłaszcza pożyczek od rodziny czy znajomych.

Decydując się na umowę ustną pożyczki, pamiętaj jednak o dodatkowym zabezpieczeniu na wypadek trudności w odzyskaniu należności lub nieuczciwych praktyk ze strony pożyczkobiorcy.

W przypadku umów ustnych, ich dowód zawarcia i ustalonych warunków może być trudniejszy do przedstawienia. Niemniej jednak świadkowie, przelewy bankowe oraz inne dowody mogą zwiększyć szansę, że np. wyrok sądu w związku ze sporem będzie przemawiał na Twoją korzyść. 

Kiedy umowa ustna pożyczki jest ważna?

Zgodnie z polskim prawem, umowa pożyczki może być zawarta zarówno ustnie, jak i pisemnie. Wynika to bezpośrednio z art. 720 Kodeksu Cywilnego. Zgodnie z nim:

„Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.”

W praktyce oznacza to, że umowa pożyczki do 1 000 zł może być zawarta ustnie i będzie ważna – wystarczy zgodne oświadczenie obu stron. Jeśli jednak kwota pożyczki przekracza 1 000 zł, konieczne jest zachowanie formy dokumentowej, czyli np. sporządzenie umowy na piśmie, w e-mailu. Nie musi to być dokument z odręcznym podpisem, ale musi istnieć trwały ślad po zawartej umowie. Brak zastosowania takiej formy nie unieważnia całkowicie pożyczki, ale może utrudnić dochodzenie roszczenia w sądzie. To właśnie dlatego przy pożyczkach powyżej 1 000 zł zawsze warto zadbać o pisemne potwierdzenie transakcji przez każdą ze stron.

Jak powinna wyglądać pisemna umowa pożyczki?

Co powinna zawierać umowa zawarta w formie pisemnej?

Przede wszystkim powinny się na niej znaleźć dane obu stron: imiona i nazwiska, adresy, PESEL lub informacje o firmach, jeśli pożyczka dotyczy działalności gospodarczej. Na umowie powinna być określona konkretna kwota pożyczki oraz warunki, na jakich jest udzielana. Ważny jest również termin zwrotu, ponieważ strony muszą wiedzieć, do kiedy pożyczkobiorca zobowiązuje się oddać otrzymane środki. Data ta powinna być jednoznacznie określona (najlepiej wskazać dzień, miesiąc, rok, a dodatkowo można określić również godzinę). Jeżeli pożyczka jest oprocentowana, trzeba wskazać wysokość oprocentowania rocznego. Warto także określić, czy są jakieś dodatkowe koszty, np. prowizje czy opłaty.

Pamiętaj! Nawet w przypadku zawarcia umowy ustnej pożyczkobiorca ma obowiązek zwrotu pieniędzy. Niewywiązanie się z tego może skutkować odpowiedzialnością prawną. 

Czy warto pożyczać pieniądze bez umowy pisemnej? 

Nie musisz zawierać umowy pisemnej przy kwotach pożyczek poniżej 1 000 zł. Mimo to warto to robić, jeśli strony wyrażą na to zgodę. Dzięki temu warunki finansowania będą jasno określone, a to ograniczy ryzyko ewentualnych sporów. Samo uprawdopodobnienie za pomocą dokumentu przekazania środków będzie z kolei łatwiejsze. 

Umowa zabezpiecza interesy zarówno pożyczkodawcy (który ma dowody na to, że przekazał drugiej stronie konkretną kwotę, na określonych zasadach), jak i pożyczkobiorcy (ten z kolei ma pewność, że nie zostaną mu postawione dodatkowe, nieuzgodnione wcześniej warunki – np. wyższe oprocentowanie czy krótszy termin spłaty). 

Pożyczanie pieniędzy od osób prywatnych zawsze wiąże się z pewnym ryzykiem. Jeśli nie chcesz go ponosić, możesz rozważyć pożyczkę online bez ukrytych kosztów, na jasnych zasadach i zaciąganą na podstawie przejrzystej umowy. Pamiętaj jednak, żeby zawsze podchodzić do swoich finansów odpowiedzialnie i nie zadłużać się bez wyraźnej potrzeby! 

FAQ

Czy mogę nagrać rozmowę jako dowód zawarcia umowy pożyczki?

Tak, jeśli rozmowa dotyczy warunków pożyczki i została nagrana legalnie (np. przez jednego z uczestników rozmowy), może służyć jako dowód w sądzie. Jednak najlepiej to połączyć z innymi materiałami, np. potwierdzeniem przelewu.

Czy mogę dochodzić zwrotu pożyczki, jeśli nie mam żadnych dokumentów?

Tak, ale będzie to trudniejsze. Musisz uprawdopodobnić, że pożyczka miała miejsce, np. za pomocą przelewu, korespondencji, wiadomości SMS lub zeznań świadków. Ograniczenie dowodowe mogą jednak wydłużyć cały proces.